Witaj! Zauważyliśmy, że w tym roku nie dokonałeś żadnych zmian na swojej wiki. To jest powiadomienie, że Twoja wiki kwalifikuje się do usunięcia. Kliknij tutaj, aby dowiedzieć się więcej o kryteriach usuwania wiki.
Starogard Gdański (niem. PreußischStargard) – miasto w Polsce, w województwie pomorskim, stolica Kociewia, powiatu starogardzkiego i gminy Starogard Gdański, nad rzeką Wierzycą.
Według badań archeologicznych gród wykształcił się w tym miejscu z osady neolitycznej sprzed ok. 4-5 tysięcy lat, jednak pierwsza wzmianka (Starigrod) pojawiła się w 1198, w dokumencie księcia pomorskiego Grzymisława, ofiarowującym gród rycerzom zakonnym św. Jana. W 1339 Krzyżacy nadali Starogardowi herb, zaś chełmińskie prawo miejskie nadane zostało w 1348. Starogard przeciwstawiał się uciskowi krzyżackiemu, m.in. wstępując w 1440 do Związku Pruskiego, a w 1454 uznając władzę króla Polski. Powrót Starogardu i Pomorza Gdańskiego do Polski Krzyżacy uznali w 1466 r.
W 1484 ogromny pożar zniszczył połowę miasta. W czasie potopu szwedzkiego był okupowany przez Szwedów.
W 1772 miasto zostało zajęte przez Prusy w wyniku I rozbioru Polski. W 1807 miasto na krótko zajęły wojska gen. Jana Henryka Dąbrowskiego. W 1846 (2 lata przed Wiosną Ludów) Florian Ceynowa pokierował chłopskim atakiem na garnizon wojsk pruskich w Starogardzie. W 1862 w Starogardzie powstała straż pożarna – jedna z pierwszych na ziemiach polskich. Miasto powróciło do Polski 29 stycznia 1920 – nastąpił przemarsz wojsk gen. Józefa Hallera, obejmujących miasto w imieniu Rzeczypospolitej.
Przez okres niemal całej II wojny światowej Starogard był okupowany przez Niemców, którzy w pobliskim Lesie Szpęgawskim dokonali masowych egzekucji, zabijając ok. 7 tys. ludzi, w tym pacjentów szpitala dla umysłowo chorych w Kocborowie.
6 marca 1945 r. następuje wyzwolenie miasta przez oddziały 116 korpusu armijnego 2 armii uderzeniowej 2 Frontu Białoruskiego. W walkach zginęło 26 żołnierzy radzieckich. Dla ich pamięci wzniesiono Pomnik Wdzięczności na ówczesnym pl. 1 Maja.
W 1950 do nazwy Starogard dodano „Gdański”, w celu odróżnienia go od Stargardu na Pomorzu Zachodnim. W sierpniu 1980 w mieście wybuchły protesty i powstał Międzyzakładowy Komitet Strajkowy.
Organem wykonawczym władzy samorządowej od 1987 roku jest prezydent miasta, pomimo braku wymaganej dawnej liczby 50 tys. mieszkańców. W 1990 roku, kiedy podwyższono wymagane kryterium do 100 tys. mieszkańców, tytuł prezydenta dla Starogardu został zachowany.
